Dr hab. prof. UKEN Piotr Stawiński

SPECJALIZACJA: religioznawstwo, socjologia religii.

ZAINTERESOWANIA BADAWCZE: problematyka historii porównawczej religii, socjologii religii – w szczególności zagadnienia sekt, denominacji i nowych ruchów religijnych w różnych okresach historycznych i nurtach konfesyjnych (chrześcijaństwo wschodnie, protestantyzm, islam); historia i kultura amerykańskiego purytanizmu XVII w.; historia i teoria kultury.

KRÓTKI BIOGRAM NAUKOWY:

• mgr ekonomii, 1983, Akademia Ekonomiczna, Kraków (Organizacja polskiego handlu zagranicznego w latach 1950-1980)
• mgr religioznawstwa, 1986, Uniwersytet Jagielloński (Religia w życiu Lwa Tołstoja)
• dr nauk humanistycznych w zakresie socjologii, 1990, Uniwersytet Śląski (Rola doktryny religijnej w kształtowaniu życia społeczno-politycznego muzułmańskiej sekty Ahmadijja)
• dr habilitowany nauk humanistycznych w zakresie religioznawstwa, 1999, Uniwersytet Jagielloński (Demonizm i czary w życiu społecznym purytanów amerykańskich okresu kolonialnego)

ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE PROWADZONE W OSTATNICH LATACH:

– Socjologia religii

– Socjologia kultury

– Socjologia moralności

– Religie współczesnego świata

– Religie współczesnego świata a problemy globalnego społeczeństwa

– Sekty, kulty i nowe ruchy religijne

– Elementy religioznawstwa

– Modernizm i fundamentalizm w świecie współczesnym

– Świat „Szkarłatnej litery”. Kultura amerykańskiego purytanizmu

– Sekularyzacja i desekularyzacja

– Prawosławie i jego uwarunkowania społeczne

– Wolności religijne w USA

WAŻNIEJSZE PUBLIKACJE:

a) książkowe:

1. Religioznawstwo. Zagadnienia wybrane, Tarnobrzeg 1987, ss. 151.
2. Wprowadzenie do religioznawstwa, Częstochowa 1987, ss. 26.
3. Religie Europy przedchrześcijańskiej; Chin, Japonii i Ameryki Środkowej (Historia porównawcza – wybór tekstów), Częstochowa 1988, ss. 142 + mapy.
4. W zborze i na zesłaniu. Z dziejów nurtów ewangelicznych w Imperium rosyjskim 2 poł. XIX – pocz. XX w., Częstochowa 1993, ss. 52.
5. Ahmadijja – islam zreformowany, Częstochowa 1994, ss. 140.
6. Demonizm i czary w życiu społecznym purytanów amerykańskich okresu kolonialnego, Częstochowa 1997, ss. 256.
7. Sekty, schizmy i herezje w Rosji. Słownik, Kraków 2000, ss.214.
8. Boży eksperyment. Purytanie w siedemnastowiecznej Ameryce, Lublin 2012, ss. 132.
9. Reformacja i nowoczesność, Kraków 2017, ss. 172 (współautor).

b) współautorstwo i rozdziały w pracach zbiorowych:

1. Słownik encyklopedyczny chrześcijaństwa w Polsce, pod red. Z. Jakubowskiego, Częstochowa 1990.
2. Sekty. Studium socjologiczno-historyczne, pod red. J. Sztumskiego, Kielce 1993. Autor 3 rozdziałów: Baptyzm; Chrześcijańska Nauka (Christian Science); Wybrane sekty rosyjskiego prawosławia.
3. Sekty i związki wyznaniowe. Studia wybranych ugrupowań religijnych, pod red. J. Sztumskiego, Kielce 2000. Autor 4 rozdziałów: Baptyzm; Mormonizm; Chrześcijańska Nauka; Oblicze współczesnego satanizmu.
4. Media, religia i polityka. Teleewangelizacja w społeczno-politycznych realiach USA, w: Kultura – media – społeczeństwo. Symbiotyczne związki, red. Zbigniew Pucek, Joanna Bierówka, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2013, s.111-128.
5. Religia a przemoc. Wybrane aspekty w perspektywie socjologicznej, w: Człowiek wobec zagrożeń współczesnego świata, pod red. J. Fałowskiego, T. Iwanka, Oficyna Wydawnicza PWSZ w Nysie, Nysa 2014, s.81-91.
6. Religia online. Nowe formy czy nowe religie? (współautor: Olga Mucha), w: Potrzeba religii. Dynamika praktyk religijnych i rytualnych, pod red. Z. Kupisińskiego, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, s.105-116.
7. Społeczny wymiar islamu, w: Miscellanea islamica. Islam w badaniach i praktyce kontaktów międzykulturowych, pod red. P. Stawińskiego, Nomos, Kraków 2016, s. 9-22.
8. Amerykańskie wielkie przebudzenia : kontekst społeczno-polityczny, w: Tradycja i innowacja w polu refleksji socjologii religii, red. S.H. Zaręba, I. Borowik), Kontrast, Warszawa 2016, s.327-338.
9. Robert Calef, Cotton Mather i procesy w Salem 1692-1693, w: Czarownice : studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Sacrum, Katowice 2017, s.21-26.

c) redakcja:

1. Między Wschodem a Zachodem, (red.), Częstochowa 1995, ss. 105.
2. Religia a współczesne stosunki międzynarodowe, (współred. z B. Bednarczyk i Z. Paskiem), Kraków 2010, ss. 333.
3. Miscellanea islamica. Islam w badaniach i praktyce kontaktów międzykulturowych,  Kraków 2016, ss. 300
4. Religia wobec wyzwań współczesności z perspektywy nauk społecznych, (współred. z I. Borowik, S. Grotowska), Warszawa 2018, ss. 336.
5. Dynamika współczesności, (współred. z D. Czakon-Tralski), Kraków 2020, ss. 198.

d) wybrane artykuły:

– Isa ibn Mariam. Jezus i Maria w Koranie i tradycji muzułmańskiej, „Przegląd Powszechny”, 1988, nr 7-8, s.183-189.

– Z dziejów nurtów ewangelicznych w Rosji, „Jednota. Miesięcznik poświęcony polskiemu ewangelicyzmowi i ekumenii”, 1988, nr 2, s.5-8.

– Powstanie i rozwój muzułmańskiej wspólnoty Ahmadijja, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica”, 1989, z.21, s.79-93.

– Dżihad, Ahmadijja i Brytyjczycy, „Przegląd Orientalistyczny”, 1989, nr 3-4, s.197-206.

– Uwagi do tematu: Lew Tołstoj i islam, „Rocznik Muzułmański”, R. IV, T. 3, 1416 H [1995], ss. 41-52.

– Myśl społeczno-religijna Martina Luthera Kinga – źródła i inspiracje, w: Ekumenizm wartością religijną i humanistyczną. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w Wyższej Szkole Języków Obcych i Ekonomii w Częstochowie w dniu 25 października 1994, pod red. S. Folarona, Częstochowa 1995, s.128-137.

– Walka prawosławia ze sztundyzmem w świetle soboru kijowskiego z roku 1884, w: Prawosławie. pod. red J. Drabiny, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica”, 1996, nr 29. s.89-94.

– Anna Hutchinson i spór antynomistyczny na terenach XVII-wiecznej Nowej Anglii, „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-Historycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie”, 1996, nr 1 (7), s.33-37.

– Radykalizm i tolerancja w poglądach i postawie Rogera Williamsa, w: Protestantyzm, pod red J. Drabiny, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica”, 1997, nr 30. s.33-45.

– Próba spojrzenia na przełom duchowy Lwa Tołstoja z punktu widzenia teorii religijności indywidualnej, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie”, Seria: Filozofia, Socjologia, 1997, z.V, s.57-69.

– Współczesny mit miejski. Uwagi na temat kształtowania się i społecznego funkcjonowania stereotypu satanisty, „Przegląd Religioznawczy”, 1997, nr 4, s.155-166.

– Uwagi o fundamentalizmie islamskim i jego funkcjonowaniu w świadomości Zachodu, „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-Historycznego WSP w Częstochowie”, 1998, nr 12/3/, s.58-66.

– Wybrane aspekty soteriologii amerykańskich purytanów, w: Problem zbawienia w religiach i kulturach, pod. red J. Drabiny, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica”, 1998, z.31, s.169-182.

– Lwa Tołstoja drogi do zbawienia, „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-Historycznego WSP w Częstochowie”, 1999, nr 23/6/, s.112-121.

– Wydarzenia w Salem w 1692-1693 w świetle angielskiej tradycji demonologicznej (Spór Cottona Mathera z Robertem Calefem), „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-Historycznego WSP w Częstochowie”, 2000, nr 24/7/, s.249-262.

– Wilfred Cantwell Smith (1916-2000) i jego koncepcja badań religioznawczych, „Nomos. Kwartalnik Religioznawczy”, 2001, nr 34/36, s.286-297.

– Fenomen sekt w ujęciu historyczno-socjologicznym, w: Sekty. Uwarunkowania i niebezpieczeństwa w III RP. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej organizowanej przez Instytut Pedagogiki Społecznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie 20-21 XI 2000, Częstochowa 2001, s. 17-24.

– Czy sekty zniewalają? Kontrowersje wokół nowych ruchów religijnych i kultów, w: Rodzinne i pozarodzinne środowiska wychowawcze (Szkice historyczno-pedagogiczne), pod red. A. Siedlaczek-Szwed, I. Wagner, Częstochowa 2002, s.195-220.

– Purytańskie inspiracje w twórczości Nathaniela Hawthorne’a (Uwagi do tematu), w: „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Zeszyty Historyczne VII. Prace i materiały ofiarowane Prof. Andrzejowie J. Zakrzewskiemu w 60-tą rocznicę Urodzin”, pod red. M. Antoniewicza, M. Cetwińskiego, Częstochowa 2003, s.77-84.

– John Winthrop i jego „Wzór chrześcijańskiego miłosierdzia: [1630], w: Doskonałość. Zbawienie. Rodzina. Z badań nad protestantyzmem, Kraków 2005, s.59-67.

– Społeczny odbiór satanizmu. Źródła i dynamika przekonań na przykładzie Stanów Zjednoczonych lat 80., „Państwo i Społeczeństwo”, 2008, nr 1, s.151-163.

– Purytanizm a islamizm. O pewnych aspektach „protestantyzacji” islamu, w: Protestantyzm na Bliskim Wschodzie, „Orientalia Christiana Cracoviensia”, 2009, nr 1, s.21-31.

– Kształtowanie się struktury kongregacjonalnej kościołów Nowej Anglii w XVII w. (wybrane aspekty), w: Wartości polityczne, pod red. J.M. Majchrowskiego, B. Stoczewskiej, Kraków 2010, s.385-393.

– Manipulacje (wobec) sekt, w: Manipulacja pedagogiczno-społeczne aspekty, cz. I: Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, pod red. J. Aksman, Kraków 2010, s.143-153.

– Leo Tolstoy and Islam. Some Remarks to the Theme, ”The Quarterly Journal of Philosophical Meditations”, 2010 (2012), vol.2, no.5, ss.5-22.

– Puritanism and Islamism – a Comparative Perspective, w: Čelovek i religiâ. Materialy Meždunarodnoj naučno-praktičeskoj konferencii, 14-16 marta 2013 g., Republika Belarus, pod red. S. G. Karasëvoj, S. I. Šatravskogo, Izdatel’stvo „Četyre četverti”, Minsk 2013, s.266-270.

– Działalność purytańskiego misjonarza Johna Eliota wśród Indian Nowej Anglii, „NURT SVD”, 2013, nr 2, s. 123-133.

– Kościół elektroniczny a wyzwania społeczno-polityczne współczesnego świata, w: Meždunarodnaâ naučnaâ konferenciâ „Tendencii i perspektivy sovremennyh geopolitičeskih i religioznyh processov: teoriâ i praktika”, red. A. P. Falaleev [et al.], Sevastopol’-Simferopol 2013, s.8-9.

– Media, religia i polityka: teleewangelizacja w społeczno-politycznych realiach USA, w: Kultura – media – społeczeństwo : symbiotyczne związki, red. nauk. Z. Pucek, J. Bierówka, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2013, s. 111-128.

– Filozofia na użytek publiczny – rola nauk społecznych według Roberta N. Bellaha, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica”, 2014, vol. 1, z.4, s.178-184.

– Socjologia duchowości. Wybrane aspekty w kontekście amerykańskim, „Collectanea Theologica”, 2014, t.84, nr 2, s. 131-144.

– Aksjologiczne podstawy socjologii religii według Roberta N. Bellaha, „Collectanea Theologica”, 2015, t.85, nr 2, s. 199-210.

– Religia w społeczeństwie wielokulturowym. Wybrane aspekty, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica”, 2015, z. 7, vol. 2, s. 77-88.

– Nowe ruchy religijne w warunkach globalizacji. Perspektywa socjologiczno-religijna, „Collectanea Theologica”, 2016, t.86, nr 1, s.196-205 (Biuletyn Socjologii Religii, nr 72).

– Sunnizm i szyizm, „Misyjne Drogi”, 2016, R. 34, nr 1/175, s. 51-53.

– Wychowanie religijne w purytańskich rodzinach Nowej Anglii, „Forum Pedagogiczne”, 2016, nr 2/2, s. 177-186.

– Wilfred Cantwell Smith i działalność Instytutu Badań Islamu (Mc Gill University), „Nurt SVD”, 2017, nr 2, s. 69-78.

– Religion and Violence. Selected Aspects in a Sociological Perspective, „Pantheon”, 2018, nr 1, s.3-13.

– Migracja a religia. Wybrane aspekty, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie”, 2018, z. 126, s. 175-186.

INNE:

Przez kilka lat prezes zarządu, obecnie członek Rady Naukowej Fundacji Badań Mniejszości Religijnych ATENA;

Członek Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Badań Reformacji

Członek Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego (Sekcja Socjologii Religii)

Członek Kolegium Redakcyjnego pisma „STUDIA SOCIOLOGICA. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”

Członek Rady Naukowej pisma „Filozofia. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”

Członek Rady Redakcyjnej pisma „Науковий часопис НПУ імені М. П. Драгоманова. Серія 7 : Релігієзнавство. Культурологія. Філософія” (Kijów)